جلال طالبانی ( مام جلال )

بنیانگذار و دبیر کل حزب میهنی کردستان عراق ( PUK ) – یکی از حامیان و مدافعان حقوق کُردها برای بیش از 50 سال –  در روستای کلان ( Kelan ) در نزدیکی دریاچه دهوک (شمال عراق) و در سال 1933 چشم به جهان گشود . وی تحصیلات ابتدایی را در "کوی سنجک" و دبیرستان را در اربیل و کرکوک به پایان رساند . طالبانی از لحاظ حضور در منازعات بین کُردها-عراقی ها ، رکوردی دست نیافتنی دارد .

 در سال 1946 و در سن 13 سالگی ، انجمن مخفی دانش آموزان کُرد را تشکیل داد و بعد از آن به حزب دمکرات کردستان ( KDP ) -به رهبری ملامصطفی بارزانی – پیوست و در 1951 زمانی که بیشتر از 18 سال نداشت به عنوان عضو کمیته مرکزی حزب انتخاب شد . با به پایان رسیدن تحصیلات متوسطه تصمیم داشت در رشته پزشکی ادامه تحصیل دهد اما به دلیل فعالیت های سیاسی ، چنین اجازه ای از طرف رژیم سلطنتی هاشمی به وی داده نشد . اگر چه در سال 1953 به او اجازه داده شد که در رشته حقوق تحصیل کند ولی در 1958 به جرم فعالیت های مجدد سیاسی و تاسیس اتحادیه دانشجویان کُرد ، تحت تعقیب قرار گرفت و مجبور شد تحصیل را رها کرده و برای مدتی مخفیانه زندگی کند اما بعد از جولای 1958 و به دنبال سرنگونی حکومت هاشمی ، طالبانی به مدرسه حقوق برگشت و همزمان در دو روزنامه "کردستان" و "خبات" به کار روزنامه نگاری مشغول شد .

بعد از فارغ التحصیلی در رشته حقوق از دانشگاه بغداد ،  به خدمت سربازی در ارتش عراق فراخوانده شد و خدمت خود را دریک واحد زرهی و توپخانه به عنوان فرمانده ی واحد گذراند .

وقتی که در سپتامبر 1961 کُردها بر علیه حکومت بغداد به رهبری عبدالکریم قاسم ، قیام کردند طالبانی فرماندهی و سازماندهی خط مقدم در کرکوک و سلیمانیه و سپس رهبری مقاومت در مناطق "ماوات" ، " رزان" و " قره داغ" را به عهده گرفت .اما پس از آن به ماموریت های دیپلماتیک مشغول شد و نمایندگی رهبر کُردها در نشست اروپا-خاورمیانه به او سپرده شد .

بعد از تجزیه حزب دمکرات کردستان ( KDP) ، طالبانی عضو گروهی به نام دفتر سیاسی بود که از ملا مصطفی بارزانی جدا شده بودند . شکست و فروپاشی نهضت کُردها در سال 1975 ، بحران عمیقی برای کردستان به هراه داشت .

 حزب میهنی کردستان عراق ( PUK ) دو ماه بعد از این فروپاشی با هدف بازسازی ، جهت دادن به حرکت و مقاومت کُردها و ساماندهی جامعه ی کُرد  به شیوه های مدرن و دمکراتیک ، بوسیله جلال طالبانی و تعدادی از روشنفکران کُرد پایه گذاری شد . این حزب در 1976 فعالیت ها و مقاومت های مسلحانه خود را در داخل خاک عراق برعلیه حکومت حاکم بر عراق و با نیم نگاهی به رقابت با رقیب حاکم و سنتی خود – حزب دمکرات کردستان- شروع کرد .

پس از اخراج نیروهای عراق از کویت در سال 1991 ، حزب PUK نقش رهبریت را در شورشهای ناموفق کُردها در شمال به عهده داشت و نیروهای آن موفق به تصرف چندین شهر شدند ولی این پیروزی کُردها دیری نپایید و نیروهای عراقی مبارزان کُرد را شکست داده و میلیون ها نفر را مجبور  به فرار به کوههای اطراف مرز ترکیه نمودند .

 پس از آن هر دو حزب PUK و KDP مذاکره با حکومت عراق را از سر گرفتند و اعلام منطقه پرواز ممنوع در شمال و جنوب عراق توسط نیروهای ائتلاف در جنگ خلیج فارس ، فرصتی طلایی برای هر دو حزب ، فراهم کرد .

در ماه مه 1992 ، در کردستان عراق انتخابات محلی برگزار شد و حزب میهنی %2/42 آراء را کسب کرد و با توجه به اینکه هیچکدام از دو حزب اکثریت آرا به دست نیاوردند توافق شد که کردستان به دو بخش مساوی تقسیم شده و هر کدام به اداره بخشی از آن بپردازند . تقسیم کردستان بین احزاب دمکرات و میهنی  و تفاوت استراتژی و عملکرد دو حزب ،  جنگ داخلی شدیدی را بین دو حزب در 1994 به دنبال داشت که در آن جنگ ، KDP از طرف حکومت بعث عراق و PUK از جانب نیروهای ایرانی حمایت می شدند . با تلاش های ایالت متحده و پس از برگزاری چند نشست بین اعضای ارشد دو حزب ، سرانجام در سال 1998 و در واشنگتن توافق نامه صلحی بین رهبران دو حزب – مسعود بارزانی و جلال طالبانی – به امضا رسید . ارتباط دو حزب در سال 2002 به عالی ترین سطح خود رسید تا جائیکه "برهم صالح" نخست وزیر حکومت میهنی به خبرنگاران اعلام کرد که هر دو حزب توافق کرده اند اداره کردستان را یکی کنند .

اکنون PUK تحت فرمان رهبر کهنه کار کُرد –جلال طالبانی- که به دلیل محبوبیتش "مام جلال" خطاب می شود حزبی مدرن ، سوسیال دمکرات و تاثیر گذار  با اعضای حدود 150000 نفر و 20000 نیروی نظامی می باشد .

مام جلال ، حقوقدان و سیاستمداری باهوش، دارای توانایی خاصی در اتحاد و همبستگی کُردها و تاثیر گذار روی دوست و دشمن ، محبوبیتی فوق العاده در بین کُردها ، چه در عراق و چه در سایر نقاط داراست .