پارادوکس عدالت و آزادی
یکی از مهم ترین رویارویی های تئوریک بلوک شرق و مارکسیسم و بلوک غرب و سرمایه داری و مکاتبی چون لیبرالیسم در دو مقوله عدالت و آزادیست و اینکه کدامیک از این فاکتور ها در ابعاد مختلف زندگی نقش اساسی ایفا می کند،آیا عدالت رکن رکین جوامع است یا آزادی،آیا برای پیشرفت اقتصادی سیاسی و فرهنگی عدالت ضروری تر است یا آزادی و آیا اساسا جمع بین این دو ممکن است؟
بقیه مقاله در ادامه مطلب
کُرد های سوریه – شناخت یک قوم در مرور یک کتاب
کرد پرس : جمعیت 10 درصدی کُردهای سوریه و روبرو شدن آنها با انواع تبعیض ها از زمان قیومیت فرانسوی ها در دهه 1920 در سوریه و محروم شدن از رسانه ای شدن مشکل نادیده گرفتن هویت این قوم در سوریه زمینه تحقیق فراگیر یک محقق برجسته سوئیسی شده و وی در کتاب کُردهای سوریه ؛ تاریخ ، سیاست و جامعه با استفاده از روشهای علمی تاریخ شناسی ، جامعه شناسی و مردم شناسی احوال این قوم نادیده انگاشته را در سوریه به طور دقیق و موشکافانه مورد بررسی تاریخی و جامعه شناختی قرار داده است.
پروفسور جوردی تجل، محقق مرکز ملی علوم سوئیس که مطالعات اصلی وی در حوزه تقابلات اقلیت ها در خاورمیانه در فاصله سال های 1925 تا 1946 است در کتاب خود (کُرد های سوریه؛ تاریخ ، سایست و جامعه) که از سوی انتشارات راتلج آمریکا در سال 2009 منتشر شده ، با استفاده از استدلال های قوی تئوریک در حوزه های انسان شناسی و علوم سیاسی ، تاریخِ تقریبا ناشناخته حضور کُرد ها در سوریه را بازنمایی و موشکافی کرده است و بعد پیدایش حرکت ملی گرایانه کُرد های سوریه را در فاصله سال های 1925 تا 2008 بازسازی کرده است. کثرت رویکرد ها و زوایای دید نویسنده و پرهیز وی از قضاوت های عجولانه و ذاتگرایانه ، این اثر جوردی تجل را به کتابی در خور ستایش تبدیل کرده است.
مسئله کُرد های سوریه همیشه در حاشیه تحقیقات معاصر قرار گرفته است اما با توجه به تحولات دهه اخیر اهمیت زیاد آن معلوم می شود و شورش های سال 2006 را می توان به عنوان نمونه ای از این اهمیت ذکر کرد. همانطور که جوردی تجل در کتاب خود اشاره کرده است ، این مسئله ، ظهور جنبش مخفی کُرد های سوریه را نشان داد. نویسنده تلاش می کند درک ظهور جنبش کُردی را از منظر تاریخ طولانی در این کشور به دست دهد بنابراین به دوران قیومیت فرانسه در سوریه باز می گردد.
این کتاب تنها به بررسی قوم کُرد نمی پردازد بلکه تلاش برای بررسی بخشی از تاریخ مبهم سوریه است ونظام سیاسی و اجتماعی این کشور را با استفاده از روشهای علمی مرور می کند. اگرچه کتاب با رویکرد ترتیب زمانی طرح ریزی شده است اما در هر برهه تاریخی و خصوصا در چهار فصل آخر کتاب ، موضوعاتی مثل ساختار پیچیده حوزه سیاسی کُردها در سوریه ، ابعاد فراملی مسئله کُردها ، روشهای اداره کشور سوریه و پیدایش سیستم حزب بعث بطور دقیق مورد مطالعه قرار گرفته اند.
خلاصه کردن این کتاب غنی و دقیق ، کاری عبث خواهد بود و در این مرور فقط تلاش می شود طبقه بندی های مسئله کُرد و دوره های تاریخی آن که توسط نویسنده اشاره شده تبیین شود. دوره قیومیت فرانسه در سوریه در فاصله سال های 1923 تا 1946 در این کتاب از طریق مشخصه هایی مانند : عدم وجود یک گروه متحد و مشخص کُرد و بازی سیاسی چهاروجهی میان مقامات حکمرانی فرانسه در سوریه ، ائتلاف ملی (عربهای ناسیونالیست) نخبه های اقلیت های قومی – مذهبی و کُرد های به حاشیه رانده توصیف می شود. نویسنده معتقد است این روند تا استقلال سوریه و سپس قدرت گرفتن حزب بعث( 1963-1946) ادامه پیدا می کند.
مشخصه بارز این دوران ظهور ناسیونالیسم عربی و پیدایش حزب کمونیست سوریه است. بنیه اولیه ناسیونالیزم کُردی در سوریه با تآسیس حزب دموکراتیک کُرد سوریه ( kdps) در سال 1957 به وجود آمد. وی جنبش ناسیونالیزم کُرد سوریه را حاصل آغار قیام های کُرد ها در عراق و انگیزه به وجود آمدن حزب دموکرات کردستان عراق می داند. به اعتقاد نویسنده در ناسیونالیزم عربی از سال 1957 تا 1970 ایجاد کمربند عربی در جزیره و گرفتن عنوان شهروندی از یکصد و بیست هزار از کُردهای سوریه می توان به عنوان سیاست های نژادپرستانه اسم برد. به اعتقاد تجل حافظ اسد در سال 1967 به سیاست آسیب رساندن به کُردهای جزیره پایان داد و با هم پیمانی با احزاب پارتی و اتحادیه میهنی در کردستان عراق و همراهی با پ.ک.ک انرژی کُردها را در سوریه کانالیزه کرد.نویسنده در فصل آخر کتاب تلاش کرده پاسخی برای این سوالات پیدا کند : 1- چرا تعادلی که حافظ اسد ایجاد کرده بود در سال 2004 از هم گسست؟ 2- چرا مسئله کُردهای سوریه علنی شد؟ 3- و چرا عوامل خیزش های قامیشلو به خشونت روی آوردند؟
این کتاب را می توان مرجعی برای معرفی حرکت به سوی ناسیونالیزم کُردی در سوریه دانست چرا که این کتاب چندین مطالعه و تحقیق قبلی را ترکیب و بررسی کرده است اما برخی مسائل مانند سازماندهی سیاسی و اجتماعی کُردها در فاصله سالهای 1946 تا 1968 تقریبا گنگ و نامفهوم مانده است. یکی از خصوصیات بارز کتاب حاضر استفاده از منابع منتشر نشده خصوصا منابع و مدارکی است که در زمان قیومیت فرانسه بر سوریه نوشته شده است.
منبع : مجله مطالعات خاورمیانه کمبریج
مترجم : اشرف بیننده